تأثیر تلقیح ریزوباکتر روی بهبود ویژگی‌های رویشی نهال سرو شیراز تحت تنش کم‌آبی

سابقه و هدف: سرو شیراز (Cupressus sempervirens L. var. fastigiata) گونه­ای همیشه­ سبز و بومی کشور است که به­دلیل ارزش­های متنوع به­ویژه استفاده در پارک­ها و فضای سبز شهری، مورد توجه فراوانِ اغلب مناطق اقلیمی کشور از جمله استان­های زاگرس می­باشد. نظر به ضعیف بودن خاک و محدودیت منابع آب، مشکل تولید نهال آن در برخی از این مناطق مشهود است. این تحقیق برای نخستین بار با تلقیح ریزوباکتر Pseudomonus fluorescens  به بستر خاک، مقاومت و تغییرات صفات رویشی نهال آن به تنش کم­آبی را دنبال می­کند. مواد و روش­ ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار ریزوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح) و سطوح مختلف آبیاری (3، 6، 9 و 12 روزه) در سه تکرار چهارتایی طراحی شد. پس از 150 روز ویژگی­های رویشی نهال­ها اندازه‌گیری شد. یافته­ ها: با افزایش دوره آبیاری (تنش­کم­آبی)، زنده‌مانی، رویش طولی، زی­توده اندام هوایی و زی­توده کل به‌صورت معنی­داری کاهش یافتند. به‌طوری‌که که تمام نهال­ها در سطح آبیاری 12 روزه از بین رفتند و زنده­مانی نهال در دوره آبیاری 9 روزه به 83/49 درصد کاهش پیدا کرد. قطر یقه، طول ریشه، حجم ریشه و نسبت زی­توده ریشه به اندام هوایی با افزایش دوره آبیاری تغییری نکرد. این در حالی است که در نهال­های تلقیح یافته با ریزوباکتر، درصد زنده­مانی، رویش ارتفاعی، زی‌توده اندام هوایی، زی­توده ریشه، زی­توده کل و شاخص کیفیت نهال نسبت به نهال­های تلقیح نشده بیشتر بود. نتیجه­ گیری: نهال­های سرو تلقیح شده با ریزوباکتر سودوموناس قادر به تحمل تنش­های کمبود آب و افزایش عملکرد رویشی در شرایط خشکی هستند، اما در شرایط بهینه، تلقیح باکتری تأثیر مثبتی بر درصد زنده­مانی نهال ندارد.